**در بلور خواب ها**

⭕️ استعاره درون واژه ای گامی فراتر از تشبیه درون واژه ایگاه در دل واژه های مرکب یا مشتق به گونه ای شباهت و مانندگی می رسیم که اخیرا نام آن را تشبیه درون واژه ای گذارده اند.در کتب بلاغی سخنی از تشبیه درون واژه نیست و این آرایه یابی گویا محصول باریک بینی اصحاب کنکور و کتب کمک آموزشی ادبیات است.نمونه های زیر تشبیه درون واژه ای است: سیم اندام، پری پیکر، دربادل،گلچهره، شکر خواب، گلرنگگلسان، مهرگون، ماهواره،تشبیه درون واژه ای که گاه با نام تشبیه درون واژه هم شناخته شده از دید ساختاری در حقیقت یک تشبیه فشرده (تشبیه بلیغ) است که برخلاف گونه های سنتی خود، نه اضافی است و نه اسنادی، بلکه ذاتا یک واژه مرکب یا مشتق است که بخشی از یک واژه با وجه شبهی پنهان به بخش دیگر تشبیه شده.اما فراتر از تشبیه درون واژه ای چیست؟آن استعاره درون واژه ای است. چنین اصطلاحی را در جایی نه دیده و نه از کسی شنیده ام و ابداع یا بدعت گذاری آن صرفا نظر شخصی و تجربی این بنده است.به نمونه هایی چون: جان برکف، روح نواز، جان گداز، دل نواز، چشم نواز، که می نگریم متوجه می شویم هر کدام از این واژه های مرکب، در بافت خود تشبیهی پنهان و جزیی محذوف دارند.جان برکف: صفت کسی است که جان را مانند ابزاری قابل نقل و انتقال برای عرضه در دست گرفته.دل آرا: صفت کسی که دل چون فضا و چیزی قابل آرایش را، می آراید.دل باخته: کسی که دل مانند پول یا کالا را می بازد.دل کندن: دل مانند ریشه و گیاهی است که کنده می شود.دل شستن: دل مانند دست یا چیزی است که شسته می شودـزمانی که به بافت اغلب افعال و واژه های مرکب کنایی می اندیشیم به گونه ای استعاره درون واژه ای می رسیم:چشم چران: کسی که چشمان چون علف خوارش را می چراند. Adbloc **در بلور خواب ها**...

⭕️ شب چله و آیین های پاگشاییجشن و یسنای شب چله در واقع آیین پاگشایی است.همه آیین های پاگشایی، جشن و نیایشی است برای ورود به دوره ای نوین.اسطوره شناسان آیین های مذکور را منحصر به دوره های زندگی افراد دانسته اند:جشن تولد، جشن نامگذاری‌، ختنه سوران، جشن تکلیف، جشن بازگشت از سربازی، جشن عروسی و حتی سوگواری پایان زندگی افراد در حقیقت همین آیین است.از دیگر جلوه های کوچک آیین های پاگشایی در مدارس، جشن خودکار، جشن صد و... است.چله اما آیین پاگشایی طبیعت است برای تحویل پاییز به زمستان. توگویی طبیعت در نگاه انسان اساطیری به سان خود وی جان دارد و برایش جشن پاگشایی گرفته اند. شب چله پاگشایی طبیعت است به فصل زمستان.به سخنی دیگر سرآغاز همه فصول همین آیین جشن گرفته شده:جشن پاگشایی نوروز، جشن چله تابستان در پایان بهار، و باز سه ماه بعد جشن مهرگان.لازم به یادکرد است که در شعر و. متون کهن همیشه از شب یلدا سخن رفته و هیچگاه حرف از شب چله نبوده است. چله عنوانی است که اخیرا و به طور عامیانه به شب یلدا داده می شود و ظاهرا طرفداران بیشتری هم یافته است. **در بلور خواب ها**...

یک قصه از حقیقت خورشید گوش کنغوغا چگونه بر رخ خضرا برافکند؟یاقوت زرد از نفس چله می دمدتا روشنی پس از شب یلدا برافکند.از شرق تا به غرب بتازد چنان سواررزمی شهنشهانه به دنیا برافکند.از سوز زمهریر ِ سرآغاز ماه جَدیتیری بر آشیانه ی عنقا برافکند.از آنچه دیده ای و شنیدی نکوتر است؛رزمی که از ثری به ثریا برافکند.جنگی عظیم کرد چنان شمس با خزانآذار مه ز سینه اش صفرا برافکند.پاییز در مقابل سردار آفتابلرزی به جان آذر رعنا برافکند.کانون مشرقی به صدش شعله در تف استتا لشکر زبانه به بالا برافکند.خورشید ِ رخش بین که چه سان تیغ بر کف است؛تاج سیاه شام بعمدا برافکند.بندی است روزگار به چنگال تیرگیشاید که آفتاب به هیجا برافکند.تا اژدهای شب بشود بسته، دستگیربا نیزه ضربه های مفاجا برافکند.شب پرده می کشید به رخسار روشنیخورشید پرده از رخ زیبا برافکند.طاووس را نگر که خورد زاغ تیرگیبرقی به سوی کوکب رخشا برافکند.گویی که آفتاب صبوحی نمود؛ چون،صدها شرر ز مشرق مینا برافکند.وان خسرو سپید فلک بین چو عاشقیکاین گونه راز خویش به صحرا برافکند.او عاشق زمین و فلک شاهد وی استتا عاشقانه بوسه به غبرا برافکندیلدا و چله چیست حقیقت همین بدانعشقی چنان که عروه بر عفرا برافکندخورشید عاشق است و زمین دوستار ویکاین گونه تا حکومت سرما برافکند.نوری سپند از پس معراج انجمادبشکوه و فرّمند و مطرا برافکند.صبح از کرانه ی شب یلدا جوانه زدتا شاخه های روشن فردا برافکند. **در بلور خواب ها**...

⭕️ شب چله و آیین های پاگشاییجشن و یسنای شب چله در واقع آیین پاگشایی است.همه آیین های پاگشایی، جشن و نیایشی است برای ورود به دوره ای نوین.اسطوره شناسان آیین های مذکور را منحصر به دوره های زندگی افراد دانسته اند:جشن تولد، جشن نامگذاری‌، ختنه سوران، جشن تکلیف، جشن بازگشت از سربازی، جشن عروسی و حتی سوگواری پایان زندگی افراد در حقیقت همین آیین است.از دیگر جلوه های کوچک آیین های پاگشایی در مدارس، جشن خودکار، جشن صد و... است.چله اما آیین پاگشایی طبیعت است برای تحویل پاییز به زمستان. توگویی طبیعت در نگاه انسان اساطیری به سان خود وی جان دارد و برایش جشن پاگشایی گرفته اند. شب چله پاگشایی طبیعت است به فصل زمستان.به سخنی دیگر سرآغاز همه فصول همین آیین جشن گرفته شده:جشن پاگشایی نوروز، جشن چله تابستان در پایان بهار، و باز سه ماه بعد جشن مهرگان. **در بلور خواب ها**...

⭕️ خواب زن چپ است.شکل درست ضرب المثل همین است و صورت دیگری ندارد؛ هر جند کسانی خواسته اند واژه «زن» را به «ظن» برگردانده، خواب ظن چپ است را تفسیر کنند که از بیخ و بن تحریف ضرب المثل است و مردود.مثل خواب زن چپ است با همین املا چندین بار در لغت نامه علامه دهخدا و یک بار هم در امثال و حکم وی آمده است.«خواب زن چپ است؛ یعنی اگر خواب بد دیده است، تعبیرش برخلاف خوب خواهد بود.» ( لغت نامه، مدخل خواب)بار دوم در مدخل "چپ" به همین مثل برمی خوریم: « چپ بودن خواب زن کنایه است از خلاف شدن آنچه زن در خواب بیند و در اصطلاح عامه چون خواهند به کسی گویند آنچه تو می پنداری یا می اندیشی برخلاف آن واقع خواهد شد، یا آنچه تو آرزو داری عکس آن بوقوع خواهد پیوست، گویند: خواب زن چپ است.» (همان)در جلد دوم امثال و حکم، این مثل با همین املا ضبط شده:« خواب زن چپ است، گزاره ی رؤیاهای بد ِ زن، نیک و میمون باشد.»‌یعنی گزارش و تعبیر خواب های بدی که زن می بیند خوب است.مثل یاد شده در منابع دیگر امثال و حکم فارسی نیز به همین شکل است. «خواب زن چپ است- عوام معتقدند رؤیایی که زن بیند خلافش یا عکسش صدق می کند، یا خوابی را که زن بیند بابد معکوس تعبیر کرد با عکس آن عمل کرد.» ( فرهنگ عوام، امیرقلی امینی)در فرهنگنامه امثال و حکم ابرانی-‌بخش خواب- در برابر مثل مذکور چنین آمده:«( ۱) نادان همه چیز را برعکس تشخیص می دهد.(۲) بمزاح به مردی که خواب خود را تعریف کند می گویند.» ( فرهنگنامه امثال و حکم ایرانی، امین خضرائی (واله)یوسف جمشیدی پور در "فرهنگ امثال فارسی" با ذکر این مثل عین مطلب دهخدا را در امثال و حکم آورده است.خاستگاه این مثل غالباً به مفهوم واژه "چپ"‌ برمی گردد. هر چند این مفهوم را که منبعث از نظام مردسالارانه بوده چه **در بلور خواب ها**...